ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΕΛΥΦΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΡΜΟΥΠΟΛΗ ΤΗΣ ΣΥΡΟΥ
ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 2019
Η Ελληνική Αρχιτεκτονική Εταιρεία διοργανώνει εργαστήριο Αρχιτεκτονικού και Αστικού σχε-διασμού με θέμα: «Επανάχρηση ανενεργών κελυφών και οργάνωση δημόσιων χώρων της Βιομηχανικής Ζώνης Ερμούπολης», με ειδικότερο αντικείμενο μελέτης και πρότασης επανάχρησης, τον πρώην Αλευρόμυλο Βέλτσου, στην περιοχή του Νεωρίου. Το εργαστήριο θα διεξαχθεί το διάστημα 1-8 Αυγούστου 2019, στην Ερμούπολη της Σύρου, υπό την επιμέλεια και το συντονισμό του Eπίκουρου καθηγητή της Αρχιτεκτονικής Σχολής ΕΜΠ Δρα. Νικολάου-Ίωνα Τερζόγλου, την οργανωτική μέριμνα νέων διδασκόντων, αρχιτεκτόνων και ερευνητών και την παρουσία προσκεκλημένων καθηγητών. Ο αριθμός των συμμετεχόντων σπουδαστών, που θα εκπαιδευτούν μέσω διαλέξεων και θα μελετήσουν το πνεύμα του τόπου και την πολιτισμική κληρονομιά της Ερμούπολης, ανέρχεται σε είκοσι ένα (21) άτομα. Το συνέδριο τελεί υπό την αιγίδα της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής Εταιρείας, της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, του Ινστιτούτου Σύρου, του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Κυκλάδων, του Νεωρίου Σύρου, του Βιομηχανικού Μουσείου Ερμούπολης, της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αιγαίου και της Ιεράς Μητρόπολης Σύρου.
Στόχος, Πλαίσιο και Αντικείμενο του Εργαστηρίου
Η νεοκλασική Ερμούπολη, δημιουργημένη εκ του μηδενός τον 19ο αιώνα, από πρόσφυγες Χιώτες, Υδραίους, Κρήτες και άλλους, αποτέλεσε την πρώτη εμπορική και βιομηχανική πόλη του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους και ένα μοναδικό μνημειακό αρχιτεκτονικό σύμβολο. Μια πόλη γένεσης της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας και ένα σημαντικό αποθετήριο βιομηχανικής κληρονομιάς, που αποτυπώνεται αρχικά στην αντιληπτική εικόνα του οικισμού, ήδη από την είσοδο στο λιμάνι, με την παρουσία του Νεωρίου και των πλοίων, και εσωτερικά αυτού, σε διάσπαρτα κτηριακά σύνολα, εγκαταστάσεις, αντικείμενα. Με την πάροδο των ετών και των κρίσεων, οικονομικών, περιβαλλοντικών, κοινωνικών, πολλά κτήρια μεταμορφώθηκαν σε ανενεργά κελύφη, που παραμένουν έως σήμερα σε ερειπιώδη κατάσταση, με σημαντικές φθορές και απώλειες σε υλικό και άϋλο επίπεδο. Σκοπός του εργαστηρίου είναι η επαν-ενεργοποίηση και αρμονική ένταξη των κελυφών αυτών στον αστικό ιστό και η οργάνωση των νέων λειτουργιών τους σε οργανικό συντονισμό με το «πνεύμα του τόπου» (genius loci), τον δημόσιο χώρο και την διαχρονική αστικότητα της Ερμούπολης. Στο σχεδιαστικό μέρος του εργαστηρίου, οι σπουδαστές, μέσω επιτόπιας έρευνας στο βιομηχανικό κτήριο του πρώην Αλευρόμυλου Βέλτσου και το ευρύτερο συγκείμενο του, θα προχωρήσουν στην ανάλυση, τεκμηρίωση και πρόταση επανάχρησης αυτού.
Βασικές Πληροφορίες και Μαθησιακά Αποτελέσματα
Το εργαστήριο έχει συλληφθεί και σχεδιαστεί ως μία εμπειρία υψηλών προδιαγραφών και απαιτήσεων, εντατική, με ισχυρό ακαδημαϊκό χαρακτήρα, συνδυάζοντας εκτεταμένη θεωρία εμβάθυνσης σε κρίσιμες έννοιες ως εργαλεία οργάνωσης του δημόσιου χώρου με αρχιτεκτονικό και αστικό σχεδιασμό, σε ένα συνεχόμενο πρόγραμμα εννέα (9) ημερών. Διευθύνεται και οργανώνεται από ομάδα δέκα (10) νέων επιστημόνων με υψηλό ακαδημαϊκό και ερευνητικό προφίλ, πάνω σε ιδέα, πρωτοβουλία και συντονισμό του Ν.-Ι. Τερζόγλου, και υποστηρίζεται από την παρουσία προσκεκλημένων καθηγητών, ερευνητών και ενεργών, διακεκριμένων νέων αρχιτεκτόνων, που θα πραγματοποιήσουν διαλέξεις και κριτικές αποτιμήσεις των σπουδαστικών προτάσεων.
Το εργαστήριο θα φιλοξενηθεί σε εγκαταστάσεις και χώρους του Τμήματος Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αιγαίου, στο ιστορικό 1ο Γυμνάσιο της Σύρου, καθώς και σε άλλους χώρους-έκπληξη. Η δομή του αποτελείται από πρωϊνές διαλέξεις, ανοικτές για το κοινό (είτε μεμονωμένες, είτε σε μορφή οργανωμένων θεματικών sessions), μεσημεριανό ελαφρύ γεύμα και απογευματινά εντατικά εργαστήρια σχεδιασμού υπό την επίβλεψη των διδακτικών ομάδων. Στα πλαίσια εξοικείωσης με το πνεύμα του τόπου, θα οργανωθούν ξεναγήσεις στην Ερμούπολη, εκδρομή στην Άνω Σύρο, καθώς και περιήγηση στη Βιομηχανική Ζώνη.
Μετά το πέρας του εργαστηρίου, οι συμμετέχοντες θα μπορούν να:
-
Γνωρίζουν περισσότερες έννοιες στρατηγικού χωρικού χειρισμού και επανάχρησης της βιομηχανικής κληρονομιάς, έχοντας αφομοιώσει ένα πλήρες γνωσιολογικό υπόβαθρο και περιεχόμενο, βάσει του ολοκληρωμένου κύκλου θεωρητικών διαλέξεων που προσφέρονται.
-
Ανταποκρίνονται σε ένα εντατικό εργασιακό περιβάλλον παραγωγής ιδεών και σχεδίων, με υψηλές ακαδημαϊκές και αρχιτεκτονικές απαιτήσεις.
-
Συνεργάζονται αρμονικά, στα πλαίσια ευρύτερων ομάδων, και να συνθέτουν ατομικές ενοράσεις σε συλλογικές προτάσεις.
-
Αντιληφθούν την καθοριστική σημασία του πνεύματος του τόπου και του ρόλου του εκάστοτε αστικού συγκειμένου στην συγκρότηση και νοηματοδότηση μίας ολοκληρωμένης αρχιτεκτονικής πρότασης.
-
Συλλάβουν την πολυπλοκότητα της έννοιας του τόπου, η οποία αποτελείται από μία διαστρωμάτωση και δικτυακή συσχέτιση πολλαπλών υλικών και πνευματικών διαστάσεων σε μία οργανική ολότητα που τις υπερβαίνει.